Testament ouders met kinderen

Geen testament?
Je bezittingen en schulden zijn na je overlijden voor je erfgenamen. Hebben jullie geen testamenten, dan bepaalt de wet wie dat zijn: je echtgenote (m/v) en kinderen. De kinderen moeten als schuldeisers op het bedrag van hun portie wachten, tot je echtgenote hertrouwt of ook overlijdt. Tot dan is alles voor jouw echtgenote. Vóór 2003 opgemaakte “Langstlevendentestamenten” waren meestal alleen maar daar op toegespitst.

Wel testamenten!
Dat jouw echtgenote alles krijgt, zal ook nu nog helemaal uw bedoeling zijn. Met moderne testamenten kan je bovendien voorkomen dat jouw echtgenote al bij hertrouwen met de kinderen af moet rekenen. Zonder testament zullen jullie kinderen haar kunnen beperken in haar beslissingen. Zijn jullie kinderen nog minderjarig en overlijden jullie beiden, dan kunnen jullie in je testamenten zelf bepalen wie als voogd voor hen zal zorgen en wie hun erfenis zal beheren. Anders wijst de rechter de voogd aan. Het beheer over de erfenis kan je eventueel laten doorlopen tot na de meerderjarigheid van je kinderen. In bijna alle testamenten wordt tegenwoordig bepaald dat erfenissen niet zullen toekomen aan mogelijke ex-echtgenoten van je kinderen. (uitsluiting van de “koude kant”)

Besparing van erfbelasting
Laat je meer na dan is vrijgesteld van erfbelasting (= successierecht; vrij is € 22.918,00 per kind of kleinkind), dan moet jouw echtgenote die belasting betalen over de porties van jullie kinderen. Heb je bijvoorbeeld twee kinderen en een mooie woning met weinig hypotheek, dan kan de erfbelasting bij het eerste overlijden meteen al vele duizenden euro’s bedragen. Met testamenten kan die belasting worden uitgesteld tot het laatste overlijden van jullie beiden. Voor die situatie heeft Noaber notarissen voor jullie speciale testamenten ontwikkeld: een verbeterde versie van de sinds 2010 elders veel toegepaste oplossingen. De fiscaal optimale regeling hangt af van de samenstelling van jullie familie en van uw vermogen. Bij het laatste overlijden besparen de kinderen nog meer belasting als via het testament van hun eerst overleden ouder rente aan hun porties wordt toegevoegd. Met goed doordachte testamenten helpen jullie je nabestaanden met een goed geregelde onderlinge verhouding en een zo laag mogelijke belastingheffing. Als je overlijdt is er wettelijk al veel geregeld tussen uw echtgenoot of partner en kinderen, maar nog niet alles is optimaal voor uw persoonlijke situatie. En wat als de laatste overlijdt? Niet alleen in de onderlinge verhouding, maar ook voor de belasting wil je goed zitten. Noaber notarissen stelt voor jullie het juiste testament op.

Jullie situatie; wettelijke verdeling

Jullie testamenten van vóór 2003
Hadden jullie vóór 2003 testamenten gemaakt, dan zijn dat meestal zogenaamde ‘testamenten op de langstlevende’. Deze testamenten worden ook wel ‘wettelijke verdeling’ -testamenten genoemd. Bij het eerste overlijden vormt de helft van jullie gezamenlijke vermogen de nalatenschap (als jullie in gemeenschap van goederen zijn getrouwd). De andere helft blijft van de langstlevende. De nalatenschap wordt vervolgens in gelijke delen verdeeld tussen de langstlevende en de kinderen. De langstlevende wordt eigenaar van alle goederen en de kinderen krijgen een vordering op de langstlevende ter grootte van hun kindsdeel. Dit wordt ook wel het erfdeel ‘op papier’ genoemd. Normaal kunnen de kinderen hun deel pas opeisen als de langstlevende overleden is, maar soms ook in andere gevallen. Wanneer de kinderen bij het eerste overlijden hun erfdeel op papier krijgen, moet in de meeste gevallen erfbelasting (vroeger genaamd successierecht) betaald worden. De langstlevende is degene die deze belasting voor de kinderen moet betalen! Het is de vraag of jullie dit wel willen. Zie hierna onder ‘Tweetraps-testament’.

Uitsluitingsclausule
Wanneer jullie kinderen van jullie erven, zullen jullie mogelijk willen dat dit uitsluitend voor jullie ‘eigen’ kinderen is. In het geval dat één van jullie kinderen ooit in een echtscheiding terecht zou komen, kan de ex-partner in bepaalde situaties aanspraak maken op jullie erfenis! Door in jullie testament een uitsluitingsclausule op te nemen, voorkomen jullie dat de ‘koude kant’ er met jullie erfenis vandoor gaat.

Voogdij
Zijn jouw kinderen minderjarig? Bij testament kunnen jullie een of meer voogden aanwijzen, die voor je kinderen kunnen zorgen als jullie beiden zouden overlijden voordat jullie kinderen meerderjarig zijn.

Opeten van je vermogen
Wie zorg thuis krijgt of in een verpleeghuis woont, kan de kosten via de WMO (Wet Maatschappelijke ondersteuning) of de nieuw ingevoerde WLZ (Wet langdurige zorg, voorheen de AWBZ), laten betalen. Daar tegenover wordt tot een bepaald maximum een eigen bijdrage gevraagd, gebaseerd op jouw inkomen. Enkele jaren geleden is een extra eigen bijdrage ingevoerd van per jaar tot 4,39 % van jouw vermogen in box 3, waardoor uw vermogen dus extra meetelt. Het “opeten” van het eigen vermogen is daarmee terug van weggeweest. Samen met de notaris kan je een inschatting maken of je getroffen zult worden door de extra eigen bijdrage en of je wellicht nu of in de toekomst uw vermogen moet gaan opeten. Zorgkosten-planning kan je helpen de eigen bijdrage zo laag mogelijk te houden. Door op tijd je vermogen te verlagen, zal mogelijk ook jouw eigen bijdrage lager worden. De notaris kan je helpen jouw testamenten zo aan te passen dat je zo veel mogelijk het opeten van jouw vermogen voorkomt. Ook kan je je laten informeren over de voordelen van het schenken (soms op papier) aan de kinderen.

Estate planning
Hoe komt vermogen zo voordelig mogelijk bij de volgende generaties? De optimale fiscale planning mag je echter niet hinderen in het leven dat je wilt leiden. Dat is het doel. Bij estate planning worden een gelukkig leven en gunstige belastingheffing met elkaar in evenwicht gebracht. Noaber notarissen is goed thuis in dit specialistische werk. Samen met jou worden jouw keuzes vastgelegd, zodat je voor nu en de toekomst alles heeft gedaan wat mogelijk is voor de door jou gewenste en voordeligste oplossing. Je bepaalt zelf wat je wilt. Noaber notarissen zorgt voor jouw estate planning. In de loop van de tijd verandert veel: de wet, jouw persoonlijke situatie, maar ook jouw opvattingen over wat juist is. Bij Noaber notarissen houdt je jouw estate planning actueel.

Tweetraps-testament
Bij het eerste overlijden moet de langstlevende de erfbelasting voor de kinderen betalen. Dit bedrag kan fors zijn en moet binnen afzienbare tijd na het overlijden betaald worden. De vraag is of de langstlevende dit geld wel beschikbaar heeft! In de meeste situaties zit het vermogen vast in de woning. Is het bedrag wel beschikbaar, dan is het maar de vraag of de langstlevende dit wel hiervoor wil aanwenden. Wellicht is dit ‘spaarpotje’ bedoeld voor de uitvaart, de verzorging van de langstlevende of voor (onvoorziene) uitgaven. Dit probleem kan voorkomen worden door in jullie testamenten te bepalen, dat de kinderen niet meer krijgen, dan van erfbelasting is vrijgesteld. Het gevolg is dat er bij het eerste overlijden door de langstlevende géén belasting betaald hoeft te worden over de kindsdelen! Om bij grote vermogens te voorkomen dat vervolgens bij het overlijden van de laatste ouder de erfbelasting te hoog dreigt te worden, kan een “tweetrapsmaking” worden toegevoegd. Met goed doordachte testamenten helpen jullie je nabestaanden met goed geregelde onderlinge verhouding en een zo laag mogelijke belastingheffing.

Schenken aan je kinderen
Een cadeau kan gevolgen hebben voor uw belastingheffing. Soms is dat juist jouw bedoeling: met slim schenken kan je belasting besparen, vooral “erfbelasting” (successierecht). Ook de eigen bijdrage voor het verpleeghuis (via de Wet Langdurige Zorg) kan worden beperkt door slim te schenken. Noaber notarissen brengt scherp voor jou in beeld wat je bij schenkingen beter wel en niet kan doen. Vaak is een meerjarenplan de beste oplossing. Ook de gevolgen voor de inkomstenbelasting worden meegewogen.

WMO of WLZ ?
Via de WMO worden niet alleen de eigen huishouding en daarvoor benodigde hulpmiddelen vergoed, maar ook het kortdurende verblijf in een zorginstelling (de logeeropname). Worden beperkingen ernstiger en langduriger, dan kan een indicatie worden gegeven. Jouw gemeente of het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) bepaalt of je zorg nodig hebt die wordt betaald via de WMO of de WLZ. Of en hoeveel eigen bijdrage moet worden betaald, hangt onder andere af van het inkomen en vermogen op het toetsingsmoment.

Voor wie zowel via de WMO als via de WLZ hulp ontvangt, wordt maar één keer de eigen bijdrage verschuldigd. Zorg met verblijf van meer dan een half jaar valt in het algemeen onder de Wet langdurige zorg.

Opeten van je vermogen
Wie thuiszorg krijgt of in een verpleeghuis woont, kan de kosten via de Wet Langdurige Zorg (WLZ) laten betalen. Daar tegenover wordt tot een bepaald maximum een eigen bijdrage gevraagd, gebaseerd op het inkomen volgens de wet Inkomstenbelasting. Per 1 januari 2013 is een extra eigen bijdrage ingevoerd, nu per jaar van circa 8% van het vermogen. Wie zorg thuis krijgt of in een verpleeghuis woont, kan de kosten via de WMO (Wet Maatschappelijke ondersteuning) of de nieuw ingevoerde WLZ (Wet langdurige zorg, voorheen de AWBZ), laten betalen. Daar tegenover wordt tot een bepaald maximum een eigen bijdrage gevraagd, gebaseerd op jouw inkomen. Enkele jaren geleden is een extra eigen bijdrage ingevoerd van per jaar tot 4,39 % van jouw vermogen in box 3, waardoor uw vermogen dus extra meetelt. Het “opeten” van het eigen vermogen is daarmee terug van weggeweest. De eigenbijdrageregeling wordt door de regering nog voortdurend bijgesteld.

De eigen bijdrage voor de WLZ kan oplopen tot € 966,60 per maand, per persoon. Alleen voor zover uw vermogen ten grondslag ligt aan uw eigen bijdrage, is hier wat aan te doen, zelfs als uw huis uw enige vermogen is.

Beperken van eigen bijdrage
De overheid wil alleen betalen voor wie dat niet zelf kan. Degene die (op papier) geld genoeg heeft, kan dat als oneerlijk ervaren. Door op tijd uw vermogen te verlagen, zal mogelijk ook uw eigen bijdrage lager worden. De notaris kan je helpen met rekenen, het maken van een testament dat het opeten van uw vermogen zoveel mogelijk voorkomt, schenken en het opstellen van een algemene volmacht / levenstestament. Door op tijd je vermogen te verlagen, zal mogelijk ook jouw eigen bijdrage lager worden. De notaris kan je helpen jouw testamenten zo aan te passen dat je zo veel mogelijk het opeten van jouw vermogen voorkomt. Ook kan je je laten informeren over de voordelen van het schenken (soms op papier) aan de kinderen. Is er bijvoorbeeld nog een eigen woning, dan zal het probleem zich meestal pas in de toekomst kunnen voordoen. De voorbereidingen voor een oplossing kunnen echter al worden gedaan in de jaren voordat het zover is. Samen met de notaris kan je een inschatting maken of je getroffen zult worden door de extra eigen bijdrage , of jij (of jouw ouders) getroffen zullen worden door de extra eigen bijdrage en of je daardoor wellicht nu of in de toekomst uw vermogen moet gaan opeten. Zorgkosten-planning kan je helpen de eigen bijdrage zo laag mogelijk te houden.

Algemene volmacht levenstestament
In een testament regel je jouw zaken voor als je overleden bent. Maar het is ook belangrijk om je zaken tijdens leven goed geregeld te hebben. En dan met name in de periode dat je zelf jouw zaken niet meer goed kunt overzien, door bijvoorbeeld gezondheidsproblemen of ouderdom. Dit wordt wilsonbekwaamheid genoemd. Je kunt daarvoor bij de notaris, naast testamenten, notariële volmachten laten opstellen, ook wel ‘levenstestamenten’ genoemd. Zou je wilsonbekwaam worden, dan kan zonder zo’n notariële volmacht de verkoop van je woning een probleem worden. Ook al bent je getrouwd en is de ander nog kerngezond, jullie zullen daar beiden voor moeten tekenen. Dat geldt ook bij vestigen van hypotheek, beslissingen nemen voor jouw bedrijf en schenkingen, maar ook keuzes in medische zaken. In sommige gevallen kunnen uw bankrekeningen worden geblokkeerd. Als je niet meer kan of mag tekenen, zal zonder volmacht alles via de rechter moeten worden geregeld. Er zal dan een bewind of curatele aangevraagd moeten worden.  Met het opstellen van een notariële volmacht voorkom je de gang naar de rechter. Je hebt daarmee al iemand gemachtigd om je zaken te behartigen. Je kan zelf bepalen wie je als gevolmachtigde aanwijst. Het kan nodig zijn in deze volmacht beperkingen op te nemen om zoveel mogelijk het risico van misbruik te beperken.

Activeren
Ja kan er bijvoorbeeld voor kiezen dat de volmacht pas gebruikt kan worden nadat deze geactiveerd zal worden door de notaris. Dan zal de notaris die van jou de regie krijgt, al dan niet samen met een arts mogen beoordelen of je wilsonbekwaam bent geworden. Pas dan mogen de kinderen of een andere persoon namens jou gaan handelen. Met de regie kan je bepalen, dat de notaris voorwaarden zal mogen stellen. Misbruik van de volmacht kan daarmee worden voorkomen. Dit alles om jouw belangen zo goed mogelijk te beschermen.

Zo’n algemene volmacht gaat veel verder dan een volmacht voor één of meer bepaalde zaken, zoals een extra bankpas. Deze volmacht is juist ook geldig als je “wilsonbekwaam” zou zijn worden. Daarom moet er heel zorgvuldig mee worden omgegaan. In de volmacht kan je de regie aan de notaris overlaten, om te beoordelen in hoeverre je nog “wilsbewaam” bent.

Nu wij in Nederland steeds ouder worden, groeit de behoefte aan dit “gereedschap”. Voordat jij (of bijvoorbeeld jouw ouders) niet meer bij machte bent om zelf te handelen, kan je regelen wie namens jouu mag tekenen, mocht het zo ver komen. Meestal zijn dat je echtgenoot en kinderen. Hierdoor houd je zelf de regie over uw leven, zonder dat een rechter de keuzes voor je hoeft te gaan maken. Paren maken vaak tegelijk op elkaar afgestemde levenstestamenten. Praktisch kan de volmacht worden gebruikt om op tijd vermogen aan de kinderen over te dragen, ter besparing van erfbelasting (successierecht) of eigen bijdrage na opname in een verpleeghuis. Ook medische keuzes kan je desgewenst vastleggen. Met een akte van Noaber notarissen wordt bewezen dat je deze vergaande volmacht welbewust heeft gegeven.

Levenstestament
Laat je in de volmacht ook wensen opnemen over medische zaken, dan wordt het een levenstestament. De precieze bepalingen van deze volmacht of levenstestament kan je bij Noaber notarissen bespreken. Jouw algemene volmacht kan desgevraagd worden aangetekend in het landelijke Centraal levenstestamentenregister (CLTR).